Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2013

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ Κ. ΤΡΑΧΑΝΑ

«Γυάλινος χρόνος» Π.Τραυλού Εκδόσεις Ψυχογιός 2013 σελ.440




«….Κοίταξα το ρολόι. Η ώρα ήταν περασμένη. Ο χρόνος είναι περαστικός και συνάμα περασμένος. Γερασμένος και συγχρόνως γυάλινος. Κάθομαι και γράφω στην άκρη του Σηκουάνα , εκεί που βρίσκεται το σπίτι μου , το γραφείο μου. Εκεί όπου το χαρτί έχει κηρύξει πόλεμο στη μελάνη , αρνούμενο να φιλοξενήσει την ιστορία της χάρτινης Ιόλης…

…Θέλω να γράψω. Να κλειδωθώ στις σκέψεις μου. Να ξορκίσω τον φόβο. Είμαι μόνος –εγώ και οι λέξεις μου. Βάζω μια νέα αγγελία στην ύπαρξή μου : Ζητείται ήρωας…».



Η τέχνη είναι που παρηγορεί, η τέχνη είναι που μας συμφιλιώνει με το πεπρωμένο μας αλλά και με το θάνατο, που ξορκίζει τους φόβους του θανάτου.

Πολλοί συγγραφείς σκέφτονται ότι μόνο γράφοντας θα σωθούν .Αυτή δεν είναι η ψευδαίσθηση όλων των συγγραφέων ; Η ιδέα της γραφής δεν είναι η ψευδαισθητική σωτηρία του συγγραφέα , που υποκρύπτει τον φόβο του θανάτου του συγγραφέα (και το δικό μας ) ;

Καμιά φορά όμως τους νεκρούς τους χρειαζόμαστε .

Καμιά φορά ακόμα και ο θάνατος μπορεί να είναι χρήσιμος…

Οι πεθαμένοι δεν στοιχειώνουν τόπους , αλλά τη συνείδηση των ζωντανών και δεν βγαίνουν από θρύλους , αλλά από τη σύγχρονη πραγματικότητα .

Οι νεκροί δεν πάνε στον ουρανό , αλλά έρχονται από κάποια μακρινή άκρη του Ωκεανού… Διαφορετικά τι νόημα είχε το πλοίο του ονείρου;



Το βιβλίο της Πασχαλία Τραυλού είναι ένα βιβλίο περιπλάνησης και διαλόγου με το χρόνο, την μνήμη , την γραφή, τους ήρωες των παλιότερων βιβλίων της , τους δαίμονές της και τον ίδιο της τον εαυτό.

Διαδρομές ηρώων των βιβλίων της , διάλογος κειμένων της και ιστορίες νεκρών της .

Οι φόβοι της, τα όνειρά της και τα φαντάσματα της, οι αγάπες και οι ιστορίες της.

Η μνήμη, ανακαλεί θύμησες που παραπέμπουν με τη σειρά τους σε άλλες…

Μπορούν να χαθούν οι άνθρωποι στις μνήμες τους….

Οι ήρωες του βιβλίου της Πασχαλίας Τραυλού ,είναι ο Ισίδωρος, , η Βέρα, η Εργινούσα-Ερεβούσα ,η Καλλίστη, ο Φαίδωνας, ο Αλέξανδρος, ο Στεφανής, η Δανάη, η Ζωή , ο Χάρης…. Νεκροί και ζωντανοί μαζί σε εκείνο το καϊκι του ολέθρου, ταξιδεύουνε στην ανοιχτή θάλασσα του Αιγαίου.

Νεκροί , αναμνήσεις, ενοχές, χωρισμοί, τριτοπάτορες, πρόγονοι, έρωτες, φαντάσματα, παραισθήσεις, δαίμονες, αόρατες γάτες, χάρτινοι ήρωες, πλάσματα της φαντασίας, γεννήματα του μυαλού, η μοναξιά των συγγραφέων, αλαφροϊσκιωτοι, αγαπημένες αναπολήσεις, όνειρα και πλάσματα των γραπτών της συγγραφέως.

Η συγγραφέα μας τονίζει ότι δεν μπορούμε παρά να κινούμαστε μέσα στα στενά όρια του θανάτου, αναζητώντας τη φωνή μας, προσπαθώντας μέσω της ανάμνησης, να δώσουμε λόγο στο χαμένο παρελθόν…

Η διάκριση μεταξύ χρόνου και χώρου, απεμπολείται.

Βιβλία , φωτογραφίες, παλιά ρολόγια , καπέλα, σκόρπιες λέξεις ,το κυνηγητό των λέξεων, η αγάπη του αναγνώστη, το καίκι του παππού, η λήθη, το μίσος ,η θλίψη, η ευθύνη ,η στοργή, η έλξη, η ενοχή, η μοναξιά, η σιωπή, ο έρωτας, ο χρόνος που είναι γυαλί και περιμένει τη στιγμή ,που θα ραγίσει ,ο φόβος, ο οίκτος, η ερωτική παραφορά, η απόρριψη, καθρέφτες που σπάνε, άνθρωποι μόνοι στο ίδιο κρεβάτι, στο ίδιο σπίτι , στην ίδια ζωή, μπόρες της ζωής, τα γηρατειά ,οι Ερινύες και ο θάνατος….

Αμείλικτα διλήμματα. Φως εναλλάξ με σκοτάδι. Έρωτας και ενοχή. Έρωτας ή μοναξιά. Ελευθερία ή φόβος .Μίσος και συγχώρεση. Φόβος ατόφιος , εκρηκτικός. Φόβος ...Πάντα φόβος…



Η ηρωίδα Βέρα Δελή είναι διάσημη συγγραφέας, παντρεμένη με τον ζωγράφο Φαίδωνα Χατζηστεφάνου . Η αγάπη της όμως έγινε ασφυξία και η σιωπή της Βέρας από φωλιά, φυλακή. Τα ψέματα του Φαίδωνα… Οργανώνει αποδράσεις .Όσο κείνη συνέχιζε τις αποδράσεις ο Φαίδων επέμενε να τη βάζει ανάμεσα στην αγάπη και στη μοναξιά και να την αναγκάζει να διαλέξει. Με τον καιρό εκείνη συνθηκολόγησε με τη μοναξιά. Χωρίζει από τον άνδρα της και χωρίζει και από την κόρη της τη Δανάη, την αγνώστου πατρός Δανάη….

Η Βέρα είχε παράλληλα με τον Φαίδωνα, πολλούς ευκαιριακούς έρωτες στην Αβινιόν της Γαλλίας, εκεί ήταν ο τόπος της αμαρτίας της . Οι μοιραίες νύχτες της στην Αβινιόν είναι το απόρθητο τείχος ,που την χωρίζει από τους άλλους, γεμίζοντας ενοχές για τη χαμένη της αθωότητα. Κι όποτε τα θυμάται , κρυώνει λες και την αγκαλιάζουν φαντάσματα .Τα φαντάσματα των απρόσωπων εραστών της….

Η Βέρα τώρα δέθηκε τόσο με τις λέξεις και τη γραφή και έτσι έκοψε τους δεσμούς με τη ζωή. Παντού λέξεις. Πάντα λέξεις. Ορίζοντας οι λέξεις, αδιέξοδο οι λέξεις, σκλαβιά και ελευθερία. Έρωτας και λέξεις Ο έρωτας ο απατηλός μες στην αλήθεια του και οι λέξεις οι αληθινές μες στο ψέμα τους… Λέξεις –φαντάσματα, λέξεις –καρφιά, λέξεις –κρησφύγετα, λέξεις-καράβια για αποδράσεις που δεν τολμούσε πριν.

Εχθρός της δεν είναι πλέον ο θάνατος , αλλά η ίδια , εκείνος ο κακός της εαυτός και προστέθηκε και ο χρόνος. Η Βέρα είναι αιχμάλωτη σε μυστικά , λάθη και τύψεις. Γυρνοβολούσαν φαντάσματα γύρω της.

Οι ήρωες του βιβλίου της αλλάζουν ρόλους σε ένα παράλογο θέατρο. Η αιφνίδια ανασκαφή του παρελθόντος φέρνει στο φως μπερδεμένα συντρίμμια ζωών. Εξομολογήσεις -φωτιά , ανασύρουν υποψίες που υπέβοσκαν καιρό… Αρχίζει και γκρεμίζεται ο κόσμος της Βέρας. Οι ισορροπίες διαλύθηκαν. Τα μυστικά αποκτούσαν ρωγμές. Οι σχέσεις όλων των ηρώων καρκινοβατούσαν….

Το γυάλινο κλουβί του χρόνου της Βέρας, δεν είχε πλέον ραγίσει αλλά έγινε θρύψαλα….



Θα δούμε στο βιβλίο «Γυάλινος Χρόνος» πίνακες του Σαλβαδόρ Νταλί, θα ακούσουμε την «Καταιγίδα» του Βιβάλντι, θα διαβάσουμε στίχους του Πάμπλο Νερούντα, θα ξαναδούμε την κινηματογραφική ταινία «Τιτανικός» του Τζέιμς Κάμερον…

Το βιβλίο έχει συχνές αναφορές στα βιβλία : «Μικρός Πρίγκηπας» του Αντουάν ντε Σεντ Εξιπερί , «Ο γύρος του κόσμου σε ογδόντα ημέρες» του Ιουλίου Βερν, «Η βουή και η μανία του Ουίλιαμ Φώκνερ, «Η τελευταία διάλεξη» του Ράντι Πάους, «Οι Βρικόλακες» και το «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν, «Το γλυκό πουλί της νιότης» , «Λεωφορείο ο πόθος» ,«Ο γυάλινος κόσμος» και το «Ορφέας στον Άδη» του Τένεσι Ουίλιαμς, «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» του Λούις Κάρολ , «Τα ανεμοδαρμένα ύψη» της Μπροντέ ,«Ο γέρος και η θάλασσα» του Χεμινγουέι, «Ο Μόμπι Ντικ» του Χ.Μέλβιλ και «Η πέτρα της υπομονής» του Ατίκ Ραχίμι.



Το βιβλίο αυτό μιλάει για τους ανθρώπους που ξέρουν ότι:

Οι λέξεις έχουν την δύναμη και ζωντανεύουν τους νεκρούς.

Πρέπει να φτάσεις στα πρόθυρα του θανάτου ,για να εκτιμήσεις τι σημαίνουν η ζωή και ο έρωτας.

Ζωή, είναι αυτό που σκέφτεσαι την τελευταία στιγμή πριν πεθάνεις.

Τελικά είναι πάντα νωρίς για το θάνατο. Όχι όταν έχεις τελειώσει όσα ήθελες να κάνεις…

Ο θάνατος είναι η τελεία της ζωής.

Ο θάνατος υπάρχει για να μας θυμίζει να μην αναβάλλουμε τη ζωή ….

Δεν τρομάζει ο θάνατος , τρομάζει ο τρόπος του θανάτου.

Να μην φεύγουμε με θύμηση μιας χάρτινης ζωής.

Οι αναμνήσεις μας συντροφεύουν περισσότερο κι από τους ανθρώπους κάποιες φορές.

Όσοι δεν αγάπησαν , δεν πόνεσαν , όσοι δεν ερωτεύτηκαν δεν ήταν ποτέ ζωντανοί.

Δεν υπάρχει πιο σκληρό από την απουσία μιας αγαπημένης παρουσίας.

Πένθος νιώθουμε για τους νεκρούς αλλά και πένθος νιώθουμε και για τους ζωντανούς ,που δεν υπάρχουν για μας ή που δεν υπάρχουμε εμείς για εκείνους…

Όποιος δεν ξέρει την ψυχή του , πώς μπορεί να ξεναγήσει τους άλλους σε αυτήν ;

Τίποτα δεν είναι η ψυχή χωρίς το κορμί.

Πρέπει να φοβόμαστε τις μισάνοιχτες τις πόρτες.

Είναι γρουσουζιά ο σπασμένος καθρέφτης.

Γεννιόμαστε για να ομορφύνουμε λίγο τον κόσμο και φεύγουμε μένοντας πάντα ερωτευμένοι με τη ζωή.

Θαύμα είναι μόνη της η αγάπη.

Ο έρωτας είναι θανατηφόρο δηλητήριο .

Ο έρωτας πάντα πονάει. Αλλά ο πόνος αυτός δεν σε πτοεί.

Κάποιες αγάπες γεννιούνται προορισμένες για το θάνατο…

Μπορεί δυο άνθρωποι να είναι μαζί κι ας είναι χώρια και δυο άλλοι να ζουν μαζί και να μην ήρθαν ποτέ κοντά….

Όποιος φτάνει στην κορυφή πρέπει να προσέχει να μην κατρακυλήσει.

Η χαρά είναι το ίδιο πράγμα με τον πόνο , το ίδιο πράγμα με το θάνατο. Ο θάνατος όμως είναι χαρά;

Είναι ανάπηρος και μισερός όποιος φοβάται την αγάπη.

Οι πόλεμοι στη ζωή πληθαίνουν .Παλεύεις με θεούς, ανθρώπους και οπτασίες.

Οι τύψεις είναι το χειρότερο μαρτύριο.

Η μαγεία βρίσκεται μες στα συνηθισμένα.

Υπάρχουν χίλιοι τρόποι για να διαβάσει κανείς μια εικόνα.

Συχνά από το σκοτάδι γεννιέται φως και το φως προκαλεί σκιές τονίζοντας κάποιες φορές το σκοτάδι.

Το σκοτάδι τυφλώνει ,όπως ακριβώς και το φως.

Να πιστεύουμε στο θεό των μικρών πραγμάτων .

Είναι αλήθεια πώς οι ποταμοί και οι θάλασσες έγιναν από τα δάκρυα των ανθρώπων;

Να συνθηκολογήσουμε με τον χρόνο .

Ο χρόνος έχει αξία μόνο όταν δεν σπαταλιέται , αλλά επενδύεται σε αξιόλογες πράξεις.

Όταν αυτό που αισθάνεσαι είναι δυνατότερο από αυτό που πιστεύεις , τότε συμφιλιώνεσαι με τους δαίμονές σου.

Ο οίκτος είναι δυνατότερος κι από την αγάπη .

Όλες οι αρρώστιες θεραπεύονται με σύνεση και υπομονή, ακόμη και ο έρωτας.

Τα θαύματα συμβαίνουν, όταν πιστεύεις σε αυτά.

Τα χρώματα κρύβουν την λύπη.

Πρέπει να μένουμε ως το τέλος πιστοί στους όρκους μας.

Κανείς δε γνωρίζει τους άλλους ποτέ. Κανείς ποτέ δεν μαθαίνει κανέναν…

Μέσα από τις αναμνήσεις μαθαίνουμε ποιους αγαπήσαμε .

Υπάρχει μοναξιά ,που επιλέγουμε και αυτή που μας επιβάλλουν.

Ο θάνατος και ο χρόνος είναι εχθροί μας και πρέπει να τους μισούμε .Και ακόμα πρέπει να τους εκδικηθούμε , να τους κάνουμε να γονατίσουν και να ζητήσουν συγχώρεση….

Τα μυθιστορήματα και ο θάνατος προσφέρουν λύτρωση.

Η γραφή είναι μαρτύριο.

Με τα πλήκτρα της γραφομηχανής πυροβολείς το χρόνο, το θάνατο και τη σιωπή.

Τους ήρωες των μυθιστορημάτων δεν τους αγγίζει τίποτα. Ούτε ο χρόνος ούτε ο θάνατος… Κανείς.

Αν ζήσεις «ανθρώπινα» , χάνεις τον δαίμονά σου, δηλ. το σθένος της δημιουργίας….

Η εικόνα εγκλείει την φαντασία , ο λόγος την ελευθερώνει.

Η ελαφρώς γερτή στάση του κορμιού προς τα μπρος ,είναι η στάση του εθισμένου στον έρωτα της γραφής .

Είναι μεγάλη καταπόνηση η δημιουργία ενός βιβλίου, είναι δύσκολη διαδικασία , σαν τη ζωή. Κυριολεκτικά σε σκοτώνει…

Η ώρα ακινητοποιείται μόνο όταν γράφεις.

Κάθε λέξη είναι ένα αμείλικτο «αλτ» στο χρόνο.

Για τους συγγραφείς η μοναξιά είναι η πρώτη ύλη της δουλειάς τους…



Η συγγραφέας Πασχαλία Τραυλού, δεν γράφει μόνον για τον έρωτα, τον χρόνο και τον θάνατο , αλλά μετουσιώνει την πραγματικότητα σε έργο τέχνης.

Συνομιλεί με πνεύματα και φαντάσματα, άτομα που έχουν βγει έξω από τα όρια του χρόνου, μνήμες που έχουν στοιχειώσει στην ψυχή της συγγραφέως.

Όλοι οι ήρωες των ιστοριών και των βιβλίων ,της Πασχαλίας Τραυλού ,είναι η ίδια…

«Η μαντάμ Μποβαρύ, είμαι εγώ »,έλεγε ο Γ.Φλωμπέρ….

Η συγγραφέας ξέρει ότι η ζωή μας αποκαλύπτεται στα σημεία. Στη λεπτομέρειά της συγκεντρώνει όλη της τη σοφία, η ζωή!! Εξάλλου ζωή δεν είναι μόνο τα όσα ζήσαμε , αλλά και τα όσα φοβηθήκαμε , ονειρευτήκαμε , επινοήσαμε, εμπνευστήκαμε , γράψαμε…..

Ένα βιβλίο είναι πάντα μια συνάντηση, του συγγραφέα και του αναγνώστη. Μαζί φτιάχνουν το βιβλίο. Δεν είναι μόνο ο συγγραφέας .Είναι και ο αναγνώστης που επινοεί το βιβλίο. Κάθε αναγνώστης διαβάζει διαφορετικό βιβλίο. Διότι φέρνει όλη του τη ζωή σε

ό, τι διαβάζει….



Ένα εξαιρετικό ποιητικό αριστούργημα , που πρέπει να διαβαστεί από όλους.



Η Πασχαλία Τραυλού γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας .Σπούδασε ελληνική κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών , παρακολούθησε διετή κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών, για τη λατινική ποίηση Ορατίου και Βιργιλίου και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου με τίτλο «Φύλο και νέα εργασιακά και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα στην κοινωνία της Πληροφορίας».

Άλλα έργα της είναι :«Τα ρόδα της σιωπής» , «Η γυναίκα του φάρου», «Έστω μια φορά», «Φτερά από μετάξι» κ.α.



Γράφει : Ο Κώστας Τραχανάς



Δεν υπάρχουν σχόλια: