Zωή του Αλέξη Σταμάτη, εκδόσεις Μίνωας

http://www.critique.gr/index.php?&page=article&id=1158

Ζωή του Αλέξη Σταμάτη γράφει η Πασχαλία Τραυλού Ο συγγραφέας καταπιάνεται με τη… φόδρα των ζωών των ηρώων του, με τη ζωή που καθένας γνωρίζει ότι έζησε ή ζει αλλά φροντίζει να την κρατά μυστική και αθέατη από τους άλλους, αποκλειστικά δική του, σε μια έκρηξη εγωιστικής ανάγκης για εσωτερίκευση. Κι έπειτα, η Ζωή, η ηρωίδα του φροντίζει να διατηρεί προφυλαγμένη την προδοσία που κάποτε υπέστη προκειμένου να παραμένει στο γυάλινο βάθρο που οι γύρω της την έχουν τοποθετήσει. Της αρέσει εκεί ψηλά, επειδή μοιάζει αγέρωχη και άθραυστη και ας είναι πλημμυρισμένος ο ψυχισμός της από ρωγμές αόρατες κάτω από την υστερική αλλαγή ενδυμάτων, την ύστατη δηλαδή προσπάθειά της να αλλάζει ρόλους και εαυτούς σε μια φάση της ζωής της που αδυνατεί πια να το πράξει.   Μήπως σε τελική ανάλυση, αυτό δεν πασχίζουμε να κάνουμε όλοι μες στην υπαρξιακή αγωνία της μέσης ηλικίας; Μήπως αυτό στο οποίο πάντα αποσκοπούμε είναι η έκσταση από το μίζερο εγώ μας και η κατάκτηση του εαυτού που ονειρευτήκαμε, πλάι σε άπιαστους ανθρώπους, υπηρετώντας χίμαιρες; Ή ακόμη, μήπως δεν είναι η ανάγκη επιστροφής στον εαυτό που αλλοτινά προδώσαμε; Η Ζωή λοιπόν, έχοντας προ πολλού διασχίσει την εφηβική έξαρση που συντήρησε για χρόνια χάρη σ’ έναν έρωτα σαρωτικό, εκπληρωμένο και ανεκπλήρωτο συγχρόνως αφού κουβαλάει το στίγμα της προδοσίας και της εγκατάλειψης προτού χορτάσει και στραγγίξει το ποτήρι του ερωτικού της πάθους, συμβιβάζεται. Συμβιβάζεται να την υπηρετεί και τη φροντίζει όχι ο άντρας που πάνω απ’ όλους η ίδια αγάπησε, αλλά εκείνος που την αγάπησε πολύ παρά την παράλληλη σχέση που διατηρεί με μια γυναίκα, την Αιμιλία, η οποία μπορεί να μην αγαπήθηκε από τον ίδιο με τον τρόπο που θα ήθελε, αλλά του αφοσιώθηκε. Του αφοσιώθηκε τρέφοντας την ψυχή της μόνο με τη χαρά της προσφοράς δίχως το αντίκρισμα ψυχής που απαιτεί ένα θηλυκό από τον εραστή του και αντέχοντας με λιονταρίσιο σθένος ετούτη τη μοιρασιά. Κι έπειτα, ο Λυκούργος, ευαίσθητος, ευάλωτος και απερίγραπτα μόνος μες στο βάλτο της μοναξιάς του μαθαίνει συν τω χρόνω να σηκώνει αλήθειες και να βιώνει μια αλλόκοτη μοναξιά. Παρά τις δυο γυναίκες στο κάδρο της ερωτικής ζωής του, ξέρει – το ομολογεί – πως μόνο μια γυναίκα αγάπησε και μόνο από μια αγαπήθηκε με πάθος, μόνο που αυτές οι γυναίκες δεν ήταν το ίδιο πρόσωπο… Η διαφάνεια που φαίνεται να υπάρχει στην ερωτική ζωή του Λυκούργου, καθώς δεν κρύβει την ύπαρξη της ερωμένης του και η Ζωή από την άλλη πλευρά, που αποδέχεται την ύπαρξη της Αιμιλίας ως αναγκαίο συμπλήρωμα στη χλιαρή συμβίωσή τους έρχεται σε αντιδιαστολή με την εσκεμμένα συγκαλυμμένη προδοσία της γυναίκας από τον δικό της εραστή, για τον οποίο δεν έπαψε ποτέ να υποφέρει. Η τεχνική της φωτοσκίασης στο βιβλίο παίζει τον καθοριστικότερο ρόλο στην αφηγηματική δαντέλα του Αλέξη Σταμάτη ο οποίος με λιτούς διαλόγους και συμπυκνωμένες διαπιστώσεις δια στόματος των ηρώων του πετυχαίνει να αποδώσει τις έννοιες του ρέοντος χρόνου που χάνεται ανεπιστρεπτί από τις λάθος επιλογές, της προδοσίας στις ανθρώπινες σχέσεις, του ψέματος και της αλήθειας στο γαϊτανάκι των ζωών που καθορίζουν όχι μόνο την ευτυχία αλλά και τη διαμόρφωση των ανθρώπινων συμπεριφορών. Κορυφαία μορφή του βιβλίου, παρότι φαίνεται πως είναι ο Αντρέας, ο εραστής που επιστρέφει για να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα της σχέσης της Ζωής με τον Λυκούργο και παρότι αποδεικνύεται μια μυθοποιημένη και υπερεκτιμημένη ανάμνηση που φυλλορροεί κάτω από ο θυμό της γυναίκας για τον άπιαστο άντρα που γλύστρησε μέσα από τα όνειρά της, είναι η κόρη, η Μάγια. Η Μάγια αποτελεί τη συνέχεια του κυττάρου της Ζωής μέσα στο χρόνο που λειτουργεί σαν καταλύτης για να διαλυθεί το ψέμα στις χάρτινες ζωές ολωνών και να αναμετρηθούν με τα πραγματικά τους θέλω, τις ανάγκες, το παρελθόν και το παρόν τους, αποζητώντας επιτέλους λίγη διαύγεια στο μέλλον. Η θεατρικότητα που έχει υιοθετήσει στα τελευταία του βιβλία ο συγγραφέας αποδεικνύει πως εκείνο πια που κυρίως τον ενδιαφέρει είναι η ανίχνευση των ψυχολογικών μοχλών που οι ήρωες-αντιήρωές του κινούν ακατάπαυστα αποζητώντας απεγνωσμένα σταγόνες ευτυχίας. Σ’ ένα δωμάτιο, σε μια στιγμή, με λίγη κουβέντα και δυο επιστροφές, οι γρίφοι ξεδιπλώνονται περιμένοντας δυνατούς λύτες, τους αναγνώστες να βρουν τις άκρες των νημάτων και επιτέλους να καταλάβουν τι είναι αυτό που ονομάζεται ζωή.   Ζωή Μυθιστόρημα Αλέξης Σταμάτης Μίνωας, 2014

Αρθρογράφος: Πασχαλία Τραυλού Critique Critique