http://www.diavasame.gr/page.aspx?itemID=PPG1386_1734
Εκδοτικός Οίκος ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Συγγραφέας Camilla Lackberg
Μετάφραση Γρηγόρης Κονδύλης
Κατηγορία Ξένη Λογοτεχνία
ISBN 978-960-566-377-3
Σελίδες 560
Η Camilla Lackberg αποτελεί σπάνιο παράδειγμα συγγραφέα που γνωρίζει την τέχνη της μετουσίωσης ενός κλασικού πυρήνα σε εντελώς πρωτότυπο έργο. Γαλουχημένη από παιδί με τα έργα της Αγκάθα Κρίστι, δεν θα μπορούσε παρά να ακολουθήσει τα χνάρια της Βρετανής συγγραφέως και του αστυνομικού μυθιστορήματος, το οποίο όμως μπόλιασε με νέες αφηγηματικές τεχνικές και πρωτότυπα δομικά στοιχεία.
Κυρίαρχο ρόλο στις ιστορίες της Lackberg διαδραματίζει το οικογενειακό περιβάλλον των ηρώων της και οι διαπροσωπικές σχέσεις που αυτοί αναπτύσσουν. Ο αστυνόμος Πάτρικ και η συγγραφέας Έρικα, το θηλυκό και αρσενικό που απαρτίζουν το αχτύπητο ζευγάρι των πρωταγωνιστών της, δεν είναι διόλου τυχαίο που συντονίζονται άψογα για τη διαλεύκανση των μυστηρίων με τα οποία καταπιάνονται. Ο ορθολογιστής, συγκροτημένος και μεθοδικός Πάτρικ αντιδιαστέλλεται και συνάμα ολοκληρώνεται από την ευφάνταστη, εύστροφη και τολμηρή Έρικα, το θηλυκό μυαλό που τολμά να αναζητά στις πιο απίθανες υποθέσεις τις λύσεις των αινιγμάτων, κατορθώνοντας να κάνει συναρπαστική όχι μόνο τη μεταξύ τους συνύπαρξη, αλλά και την αναγνωστική εμπειρία. Η προβολή της γυναικείας ευστροφίας θυμίζει κάπως την Ευριπίδεια «Ελένη», αποδεικνύοντας ξεκάθαρα αυτό που η Lackberg είναι σαφές ότι πρεσβεύει: τη δύναμη του γυναικείου μυαλού όπως αυτή αποτυπώνεται στη λογοτεχνία κάθε είδους από τη σύγχρονη γυναικεία λογοτεχνική οπτική και παρουσιάζει μια διαφορετική δυναμική χάρη στη χρήση των θυμικών χαρακτηριστικών των ηρώων.
Έτσι, τα αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεκινούν και τελειώνουν με επίκεντρο έναν χαλκέντερο αστυνομικό του οποίου το περιβάλλον και τα συναισθήματα προβάλλονται ελάχιστα, αποτελούν ξεπερασμένη τεχνική για τη συγγραφέα της «Γοργόνας», η οποία στις πρώτες σελίδες των βιβλίων της χτίζει επιμελώς το διαπροσωπικό περιβάλλον των έργων της και καθιστά διάφανους πνευματικά και συναισθηματικά τους ήρωές της. Όταν πια προβαίνει στο αριστοτεχνικό πλέξιμο του αστυνομικού μυστηρίου της, ο αναγνώστης «διαβάζει» μ’ ευκολία τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ενέργειες των πρωταγωνιστών, γνωρίζοντας πώς φέρονται στην προσωπική ζωή τους.
Η «Γοργόνα» λοιπόν είναι ένα έργο που δεν στερείται τίποτε από το χαρακτηρισμό του ευφυούς. Δανειζόμενη το πιο λαοφιλές σύμβολο της Νορβηγίας και παίζοντας με το πιο αγαπημένο φυσικό στοιχείο των Νορβηγών, το παγωμένο νερό, η Lackberg πλέκει μια ιστορία όπου η χρήση του συμβόλου της γοργόνας αποκτά ιδιαίτερα συγκινησιακές προεκτάσεις δίνοντας στο έργο ένα συναισθηματικό επίχρισμα που εξισορροπεί την ψυχρότητα και την εγκεφαλική προσέγγιση του θέματος που χαρακτηρίζει συνήθως την αστυνομική λογοτεχνία.
Το δεύτερο κύριο χαρακτηριστικό των έργων της Lackberg είναι η τεχνική της φωτοσκίασης. Η Lackberg στα έργα της παίζει ακούραστα με τις αντιθέσεις φωτεινών και σκοτεινών ηρώων. Στο συγκεκριμένο έργο, είναι προφανής η μύηση της συγγραφέως σε ψυχολογικές θεωρίες διχασμένης προσωπικότητας στις οποίες σαφώς στηρίχτηκε για να δώσει τη λύση στο δράμα του Κρίστιαν. Μέσα από τη μελέτη αυτών των θεωριών και με το αφηγηματικό της ταλέντο κατόρθωσε να προβάλει στον αναγνώστη τον ήρωά της καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας ως θύμα και θύτη ταυτόχρονα σε απόλυτα ζυγισμένη και εξισορροπημένη αναλογία θυμίζοντας αμυδρά τη δραματουργική οπτική των κλασικών τραγικών.
Η κάθαρση ωστόσο της Lackberg επιτυγχάνεται μέσα από πιο περίπλοκες ατραπούς όπου τον πρώτο λόγο δεν έχει η ανθρώπινη δράση, ούτε η αναίτια ψυχολογική διαταραχή ή συγκυρία αλλά το τραύμα.
Έτσι, ο Κρίστιαν παρότι έχει διαπράξει ειδεχθείς πράξεις ούτε στιγμή δεν γίνεται απεχθής στον αναγνώστη αλλά κερδίζει εξαρχής τη συμπάθεια (τον έλεο και τον φόβο του), επιδιώκοντας να μισεί τα άτομα που αγαπά προκειμένου να μη στραφεί εναντίον τους η τραυματισμένη εκδοχή του εαυτού του, εκείνη που ουδέποτε κατόρθωσε να γιατρευτεί παρά τα τεράστια βήματα εξέλιξης και αυτοπραγμάτωσης που μπόρεσε να κάνει.
Πέρα όμως από τον Κρίστιαν και το μυθιστόρημα που υποτίθεται ότι αυτός έχει συγγράψει προκειμένου να κρύψει την εξομολόγηση ενός αμαρτήματος που δεν τον αφήνει σε ησυχία, η Lackberg δημιουργεί μια πλειάδα ακόμη ηρώων που κινούνται ως δορυφόροι γύρω από τον κεντρικό ήρωα πετυχαίνοντας άλλοτε την «έκλειψη» των στοιχείων εκείνων που διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και άλλοτε λειτουργούν ως τα … κουβάρια που οδηγούν το ζευγάρι των ερευνητών αλλά και τον αναγνώστη στην έξοδο από το λαβύρινθο του μυστηρίου.
Τέλος, ίσως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του έργου πέρα από την αφηγηματική πλοκή, την άριστη δομή και την ευρηματικότητα της λύσης του μυστηρίου, είναι η απίστευτα ρέουσα γλώσσα του κειμένου που κυλά γρήγορα επιτρέποντας στον αναγνώστη με ευκολία να περιηγηθεί σε δύσκολα νοήματα εξιχνιάζοντας σπιθαμή προς σπιθαμή το μυαλό και την ψυχή των πρωταγωνιστών.
Κυρίαρχο ρόλο στις ιστορίες της Lackberg διαδραματίζει το οικογενειακό περιβάλλον των ηρώων της και οι διαπροσωπικές σχέσεις που αυτοί αναπτύσσουν. Ο αστυνόμος Πάτρικ και η συγγραφέας Έρικα, το θηλυκό και αρσενικό που απαρτίζουν το αχτύπητο ζευγάρι των πρωταγωνιστών της, δεν είναι διόλου τυχαίο που συντονίζονται άψογα για τη διαλεύκανση των μυστηρίων με τα οποία καταπιάνονται. Ο ορθολογιστής, συγκροτημένος και μεθοδικός Πάτρικ αντιδιαστέλλεται και συνάμα ολοκληρώνεται από την ευφάνταστη, εύστροφη και τολμηρή Έρικα, το θηλυκό μυαλό που τολμά να αναζητά στις πιο απίθανες υποθέσεις τις λύσεις των αινιγμάτων, κατορθώνοντας να κάνει συναρπαστική όχι μόνο τη μεταξύ τους συνύπαρξη, αλλά και την αναγνωστική εμπειρία. Η προβολή της γυναικείας ευστροφίας θυμίζει κάπως την Ευριπίδεια «Ελένη», αποδεικνύοντας ξεκάθαρα αυτό που η Lackberg είναι σαφές ότι πρεσβεύει: τη δύναμη του γυναικείου μυαλού όπως αυτή αποτυπώνεται στη λογοτεχνία κάθε είδους από τη σύγχρονη γυναικεία λογοτεχνική οπτική και παρουσιάζει μια διαφορετική δυναμική χάρη στη χρήση των θυμικών χαρακτηριστικών των ηρώων.
Έτσι, τα αστυνομικά μυθιστορήματα που ξεκινούν και τελειώνουν με επίκεντρο έναν χαλκέντερο αστυνομικό του οποίου το περιβάλλον και τα συναισθήματα προβάλλονται ελάχιστα, αποτελούν ξεπερασμένη τεχνική για τη συγγραφέα της «Γοργόνας», η οποία στις πρώτες σελίδες των βιβλίων της χτίζει επιμελώς το διαπροσωπικό περιβάλλον των έργων της και καθιστά διάφανους πνευματικά και συναισθηματικά τους ήρωές της. Όταν πια προβαίνει στο αριστοτεχνικό πλέξιμο του αστυνομικού μυστηρίου της, ο αναγνώστης «διαβάζει» μ’ ευκολία τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ενέργειες των πρωταγωνιστών, γνωρίζοντας πώς φέρονται στην προσωπική ζωή τους.
Η «Γοργόνα» λοιπόν είναι ένα έργο που δεν στερείται τίποτε από το χαρακτηρισμό του ευφυούς. Δανειζόμενη το πιο λαοφιλές σύμβολο της Νορβηγίας και παίζοντας με το πιο αγαπημένο φυσικό στοιχείο των Νορβηγών, το παγωμένο νερό, η Lackberg πλέκει μια ιστορία όπου η χρήση του συμβόλου της γοργόνας αποκτά ιδιαίτερα συγκινησιακές προεκτάσεις δίνοντας στο έργο ένα συναισθηματικό επίχρισμα που εξισορροπεί την ψυχρότητα και την εγκεφαλική προσέγγιση του θέματος που χαρακτηρίζει συνήθως την αστυνομική λογοτεχνία.
Το δεύτερο κύριο χαρακτηριστικό των έργων της Lackberg είναι η τεχνική της φωτοσκίασης. Η Lackberg στα έργα της παίζει ακούραστα με τις αντιθέσεις φωτεινών και σκοτεινών ηρώων. Στο συγκεκριμένο έργο, είναι προφανής η μύηση της συγγραφέως σε ψυχολογικές θεωρίες διχασμένης προσωπικότητας στις οποίες σαφώς στηρίχτηκε για να δώσει τη λύση στο δράμα του Κρίστιαν. Μέσα από τη μελέτη αυτών των θεωριών και με το αφηγηματικό της ταλέντο κατόρθωσε να προβάλει στον αναγνώστη τον ήρωά της καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας ως θύμα και θύτη ταυτόχρονα σε απόλυτα ζυγισμένη και εξισορροπημένη αναλογία θυμίζοντας αμυδρά τη δραματουργική οπτική των κλασικών τραγικών.
Η κάθαρση ωστόσο της Lackberg επιτυγχάνεται μέσα από πιο περίπλοκες ατραπούς όπου τον πρώτο λόγο δεν έχει η ανθρώπινη δράση, ούτε η αναίτια ψυχολογική διαταραχή ή συγκυρία αλλά το τραύμα.
Έτσι, ο Κρίστιαν παρότι έχει διαπράξει ειδεχθείς πράξεις ούτε στιγμή δεν γίνεται απεχθής στον αναγνώστη αλλά κερδίζει εξαρχής τη συμπάθεια (τον έλεο και τον φόβο του), επιδιώκοντας να μισεί τα άτομα που αγαπά προκειμένου να μη στραφεί εναντίον τους η τραυματισμένη εκδοχή του εαυτού του, εκείνη που ουδέποτε κατόρθωσε να γιατρευτεί παρά τα τεράστια βήματα εξέλιξης και αυτοπραγμάτωσης που μπόρεσε να κάνει.
Πέρα όμως από τον Κρίστιαν και το μυθιστόρημα που υποτίθεται ότι αυτός έχει συγγράψει προκειμένου να κρύψει την εξομολόγηση ενός αμαρτήματος που δεν τον αφήνει σε ησυχία, η Lackberg δημιουργεί μια πλειάδα ακόμη ηρώων που κινούνται ως δορυφόροι γύρω από τον κεντρικό ήρωα πετυχαίνοντας άλλοτε την «έκλειψη» των στοιχείων εκείνων που διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και άλλοτε λειτουργούν ως τα … κουβάρια που οδηγούν το ζευγάρι των ερευνητών αλλά και τον αναγνώστη στην έξοδο από το λαβύρινθο του μυστηρίου.
Τέλος, ίσως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό του έργου πέρα από την αφηγηματική πλοκή, την άριστη δομή και την ευρηματικότητα της λύσης του μυστηρίου, είναι η απίστευτα ρέουσα γλώσσα του κειμένου που κυλά γρήγορα επιτρέποντας στον αναγνώστη με ευκολία να περιηγηθεί σε δύσκολα νοήματα εξιχνιάζοντας σπιθαμή προς σπιθαμή το μυαλό και την ψυχή των πρωταγωνιστών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου