Δευτέρα 8 Ιουλίου 2013

Παντρεμένες, του Άρη Σφακιανάκη, από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΕΣ

http://www.diavasame.gr/page.aspx?itemID=PPG1385_1406
Γυμνές αλήθειες, γεμάτες σημάδια και δύσμορφες ψυχικές ουλές, δικές του και άλλων, αποφάσισε να καταγράψει και σε αυτό το βιβλίο του ο Άρης Σφακιανάκης, δίχως ίχνος ενδοιασμού και ένδειας εκφραστικών μέσων. Με κυρίαρχα λογοτεχνικά όπλα εκείνα του αυτοσαρκασμού και του χιούμορ, ενός χιούμορ λεπτού, διεισδυτικού και ευαίσθητου σαν βαρόμετρου καιρικών συνθηκών, για να πιάνει κάθε κραδασμό της γυναικείας ψυχολογίας, ο συγγραφέας επιχειρεί να βυθιστεί για άλλη μια φορά στο κοινωνικό πλέον φαινόμενο της ανάγκης για μεταμόρφωση που καταλήγει συχνά σε ψυχική παραμόρφωση.

Φορώντας για άλλη μια φορά το σαρκίο του αγαπημένου του όπως αποδεικνύεται ήρωα, του Παρθένιου Σατανάκη, μες στο οποίο μοιάζει να αισθάνεται ιδιαίτερα βολικά, ανεβαίνει ξανά στη σκηνή του σύγχρονου κοινωνικού γίγνεσθαι για να παρακολουθήσει ως δράστης και συνάμα ως παρατηρητής τη γυναικεία ψυχοσυναίσθηση έπειτα από το στραπάτσο της σωματικής και ψυχικής της αρτιότητας.

Δημοφιλής πλέον ο ήρωας του δημιουργού από προηγούμενο έργο του και προσφιλής η θεματολογία του, καθώς μας έχει αποδείξει επανειλημμένως ότι η ενδελεχής και διεισδυτική παρατήρηση του γυναικείου φύλου αποτελεί αστείρευτη πηγή θεματολογίας και έμπνευσης γι' αυτόν, αναταράσσει αυτό το καλοκαίρι τα λιμνάζοντα ύδατα του σκεπτικισμού και της σοβαροφάνειας που μας έχει πλήξει λόγω της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα, αποφασισμένος να μας αποσπάσει την προσοχή από μια καθημερινότητα που μας πληγώνει.

Σαφώς κάνει αναφορές και σε ζητήματα της καθημερινής τρέλας που προκύπτουν από τον ασφυκτικό κλοιό της οικονομικής κρίσης, όμως με τον ιδιαίτερο συγγραφικό του ορίζοντα καταφέρνει να μετουσιώσει το τραύμα σε λαϊκή φιλοσοφία.

Το θέμα μοιάζει απλό και ελαφρύ, αλλά καθόλου δεν είναι. Ο κεντρικός ήρωας βρίσκεται στη δύσκολη θέση να παρηγορήσει μια πλειάδα κακοποιημένων και μάλιστα παντρεμένων γυναικών, από το αδέξιο νυστέρι ενός πλαστικού χειρουργού και φίλου του και τότε έρχεται αντιμέτωπος με μια ανατρεπτική διαπίστωση: οι γυναίκες –τουλάχιστον υπό το παρθένο βλέμμα του Σατανάκη – αποζητούν τις ψευδαισθήσεις ακόμη και ενός νυστεριού, προκειμένου να εξισορροπήσουν και να αμυνθούν σε έναν κόσμο γεμάτο ψέματα, εξαπάτηση και ανία. Λειτουργώντας σαν... ομοιοπαθητική, η αυταπάτη του νυστεριού και της μεταμόρφωσης επιδιώκεται μάταια ως αντίδοτο στο ψέμα, εντείνοντας όμως εντέλει την τραγικότητα των γυναικείων αισθημάτων και διαψεύσεων, τρέφοντας έτσι την ανάγκη τους για μαζοχιστικό αυτοοικτιρμό, τουλάχιστον κατά … Σφακιανάκη το ανάγνωσμα.

Σε μια εποχή βεβαίως που οι γυναίκες διεκδικούν ολοένα και μεγαλύτερο βαθμό χειραφέτησης, θα έπρεπε κανονικά να ενίσταμαι για το τόσο αδύναμο προφίλ του γυναικείου φύλου, όπως τουλάχιστον προβάλλεται από την πένα του Σφακιανάκη. Ωστόσο, από τη μια πλευρά ο αυτοσαρκασμός του ίδιου του ήρωα –και εν κατακλείδι του ίδιου του συγγραφέα– και η επιτυχής σχοινοβασία του έργου σε μια δυσεπίτευκτη έκφανση χιούμορ που βγαίνει αβίαστη και δροσερή κάμπτοντας τις όποιες ιδεολογικές αντιστάσεις, αφετέρου –σ’ ένα δεύτερο επίπεδο– η διάθεση του συγγραφέα να αιτιολογήσει αυτή τη δυσκολία του γυναικείου φύλου να συμβιβαστεί με τον εαυτό που αντιπροσωπεύει η εικόνα του και να διαχειριστεί την ανασφάλεια που απορρέει από την απιστία του άλλου φύλου, προσφέρουν στον συγγραφέα την ασυλία ποιητική αδεία να πει ό,τι θέλει, αρκεί να το γράφει τόσο ευχάριστα όσο αυτός μόνο μπορεί.

Εξάλλου, αν στο ψυχολογικό προφίλ των σύγχρονων γυναικών δεν υπήρχαν τα στοιχεία που περιγράφει ο Άρης Σφακιανάκης, τότε πώς θα μπορούσε να δικαιολογηθεί η ιδιαίτερη ροπή των γυναικών και της εποχής μας προς τα ρομαντικά μυθιστορήματα όπου καλύπτουν την απολεσθείσα ελπίδα για στοργή και τρυφερότητα από ένα φύλο που φαίνεται να αγνοεί τις καταστροφές που προκαλεί στον γυναικείο ψυχισμό;

Εξάλλου, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στον Σφακιανάκη εκείνο το χάρισμα της παρρησίας που ελάχιστοι δημιουργοί διαθέτουν, να τολμά να αποκαλύπτει τη γύμνια των καιρών δίχως καμία διάθεση σεμνοτυφίας, κομπορρημοσύνης ή ηθικολογίας, καταρρίπτοντας από το βάθρο των αξιών πρώτον και πάνω απ’ όλους τον εαυτό του και την τέχνη του.

Με λίγα λόγια, «οι Παντρεμένες», με αυτό τον αρκετά ερεθιστικό τίτλο για το γυναικείο κοινό, είναι ένα βιβλίο ιδιαίτερα ευχάριστο στην ανάγνωση, με γρήγορη ροή και εξέλιξη καταστάσεων που κινούνται στη σφαίρα του κωμικοτραγικού και επιδιώκουν να διαρρήξουν το βαρετό πλέγμα της σοβαροφάνειας και του ψεύδους τη στιγμή που χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ αλήθεια, χαμόγελο και αυτογνωσία.



Δεν υπάρχουν σχόλια: