http://www.critique.gr/index.php?&page=article&id=1096
Γκασταρμπάιτερ, της Έλενας Αρτζανίδου
Το βιβλίο πραγματεύεται την ξενιτιά στη Γερμανία και μια περασμένη αλλά διόλου ξεχασμένη πάμπτωχη Ελλάδα. Υπενθυμίζει ότι η ιστορία έχει πάντοτε κυκλική τροχιά, αποκαλύπτοντας την επανάληψη των ίδιων ανθρώ-πινων λαθών και τις ίδιες αδηφάγες τακτικές και πολιτικές που διαχρονικά εφαρμοζονται. Ο φτωχός εκπατρισμένος Έλληνας του τότε, συναντά τον απελπισμένο Έλληνα του τώρα και μαζί ανεβαίνουν στο τρένο, το αεροπλάνο ή το πλοίο της ξενιτιάς με πανομοιότυπες συνέπειες έστω και εξωραίσμένες από τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και μετακίνησης.
Το βιβλίο είναι σκληρά ρεαλιστικό με ένα αγκαθάκι λυρισμού μέσα στις λεπτομέρειες και στις αλήθειες των άψυχων πραγμάτων που μας πληγώνουν κρυφά κάθε φορά που τις θυμόμαστε. Το σημαντικότερο χάρισμά του είναι ότι δεν εκτρέπεται σε άσκοπους μελοδραματισμούς και σε εύκολες λύσεις παραγωγής συγκίνησης. Τηρεί το μέτρο στο συναίσθημα και εστιάζει στην αποτύπωση μιας κατάστασης που εξ ορισμού είναι οδυνηρή, την οποία η συγγραφέας ατενίζει με χειρουργικό νυστέρι. Η γλώσσα είναι γρήγορη, καίρια, διόλου κουραστική και η χρήση πραγμάτων-συμβόλων απογειώνει το κείμενο προσφέροντάς του ένταση δίχως υπερβολικούς συναισθηματισμούς.
Το πικρό χιούμορ που πότε πότε σπάζει την περιγραφή των πικρών αναμνήσεων, είναι επίσης ένα λειτουργικό υφολογικό στοιχείο που προσφέρει στον αναγνώστη αναπνοές και διαλείμματα.
Φερμένη από τον κόσμο του παιδικού βιβλίου στον κόσμο της λογο-τεχνίας ενηλίκων, η Έλενα Αρτζανίδου φέρνει ένα φρέσκο αέρα στο ρεα-λιστικό μυθιστόρημα. Με δημοσιογραφική ματιά όπου χρειάζεται, με την ευαισθησία και την οξυδέρκεια που απαιτεί ο αναγνώστης και με την ενήλικη εκείνη ματιά που κρύβει πάντα μέσα της την παιδική αθωότητα την οποία κανείς ποτέ δεν καταφέρνει ν’ απαρνηθεί, διαχειρίζεται άψογα τα αθώα πράγματα για την παραγωγή λογοτεχνίας.
Το ραγισμένο φλιτζάνι που οδηγεί στο ράγισμα της μνήμης, το τρένο που σηματοδοτεί την έναρξη ποικίλων πικρών συναισθημάτων, οι πατάτες που ως το κύριο φτωχικό γεύμα εκείνης της γενιάς, γίνεται σύμβολο της ανέχειας, τα δέματα με την αγάπη και το κατιτίς από υλική παρηγοριά, αποτελούν στο κείμενο της Έλενας «ομιλούντα πράγματα» που, δίχως φλυαρία αποτυπώ-νουν σκέψεις, νοσταλγία, απελπισία, φόβο για το άγνωστο, αποδεικνύοντας πως ο θεός των μικρών πραγμάτων είναι αυτός που κάνει τα μεγαλύτερα θαύματα στο λογοτεχνικό γίγνεσθαι.
Γκασταρμπάιτερ, της Έλενας Αρτζανίδου
γράφει η Πασχαλία
Τραυλού
Σήμερα που το κατ’ επίφαση πολυτελές καβούκι του
Νεοέλληνα έχει ραγίσει και από μέσα ξεπετιέται για άλλη μια φορά ο ταπεινός,
αδύναμος εαυτός του, το συγκεκριμένο βιβλίο και η αλήθεια του είναι πιο επίκαιρα
από ποτέ.
Βασισμένο σε αληθινή ιστορία μα δίχως να αποτελεί την καταγραφή της ιστορίας συγκεκριμένων ανθρώπων, λειτουργεί ως έναυσμα για να αναλογιστεί ο αναγνώστης τον ξεριζωμό μιας ολόκληρης ελληνικής γενιάς με παράλληλες ζωές και πεπρωμένα, γεγονός που έρχεται να παραλληλιστεί με τη σύγχρονη οικονομικοκοινωνική κατάσταση της Ελλάδας.
Βασισμένο σε αληθινή ιστορία μα δίχως να αποτελεί την καταγραφή της ιστορίας συγκεκριμένων ανθρώπων, λειτουργεί ως έναυσμα για να αναλογιστεί ο αναγνώστης τον ξεριζωμό μιας ολόκληρης ελληνικής γενιάς με παράλληλες ζωές και πεπρωμένα, γεγονός που έρχεται να παραλληλιστεί με τη σύγχρονη οικονομικοκοινωνική κατάσταση της Ελλάδας.
Το βιβλίο αναφερόμενο στη γενιά των
γκάστερμπάιτερ μιας Ελλάδας που είχε οικονομικά καταρρεύσει, αποτελεί ένα
αντικατόπτρισμα της Ελλάδας που σήμερα μεθοδεύεται από μια ανάλγητη ευρωπαϊκή
και ίσως παγκόσμια πολιτική. Μπορεί ο Έλληνας σήμερα να μην φτιάχνει ένα
υφασμάτινο μπογα-λάκι με τα υπάρχοντά του αλλά να γεμίζει μια ακριβή επώνυμη
βαλίτσα, κατά-λοιπο από παλιούς καλούς καιρούς, για να ξενιτευτεί, μπορεί το
skype και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο να διευκολύνουν την επικοινωνία με την
εικόνα και τα λόγια από ψυχής των αγαπημένων που αφήνει πίσω, όμως η πίκρα της
απόστασης, τα ξένα αρώματα τόπων και ανθρώπων που δυσκολεύονται να γίνουν δικά
τους, παραμένουν ίδια προκαλώντας ρωγμές στον ψυχισμό των ανθρώπων.
Το βιβλίο πραγματεύεται την ξενιτιά στη Γερμανία και μια περασμένη αλλά διόλου ξεχασμένη πάμπτωχη Ελλάδα. Υπενθυμίζει ότι η ιστορία έχει πάντοτε κυκλική τροχιά, αποκαλύπτοντας την επανάληψη των ίδιων ανθρώ-πινων λαθών και τις ίδιες αδηφάγες τακτικές και πολιτικές που διαχρονικά εφαρμοζονται. Ο φτωχός εκπατρισμένος Έλληνας του τότε, συναντά τον απελπισμένο Έλληνα του τώρα και μαζί ανεβαίνουν στο τρένο, το αεροπλάνο ή το πλοίο της ξενιτιάς με πανομοιότυπες συνέπειες έστω και εξωραίσμένες από τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και μετακίνησης.
Το βιβλίο είναι σκληρά ρεαλιστικό με ένα αγκαθάκι λυρισμού μέσα στις λεπτομέρειες και στις αλήθειες των άψυχων πραγμάτων που μας πληγώνουν κρυφά κάθε φορά που τις θυμόμαστε. Το σημαντικότερο χάρισμά του είναι ότι δεν εκτρέπεται σε άσκοπους μελοδραματισμούς και σε εύκολες λύσεις παραγωγής συγκίνησης. Τηρεί το μέτρο στο συναίσθημα και εστιάζει στην αποτύπωση μιας κατάστασης που εξ ορισμού είναι οδυνηρή, την οποία η συγγραφέας ατενίζει με χειρουργικό νυστέρι. Η γλώσσα είναι γρήγορη, καίρια, διόλου κουραστική και η χρήση πραγμάτων-συμβόλων απογειώνει το κείμενο προσφέροντάς του ένταση δίχως υπερβολικούς συναισθηματισμούς.
Το πικρό χιούμορ που πότε πότε σπάζει την περιγραφή των πικρών αναμνήσεων, είναι επίσης ένα λειτουργικό υφολογικό στοιχείο που προσφέρει στον αναγνώστη αναπνοές και διαλείμματα.
Φερμένη από τον κόσμο του παιδικού βιβλίου στον κόσμο της λογο-τεχνίας ενηλίκων, η Έλενα Αρτζανίδου φέρνει ένα φρέσκο αέρα στο ρεα-λιστικό μυθιστόρημα. Με δημοσιογραφική ματιά όπου χρειάζεται, με την ευαισθησία και την οξυδέρκεια που απαιτεί ο αναγνώστης και με την ενήλικη εκείνη ματιά που κρύβει πάντα μέσα της την παιδική αθωότητα την οποία κανείς ποτέ δεν καταφέρνει ν’ απαρνηθεί, διαχειρίζεται άψογα τα αθώα πράγματα για την παραγωγή λογοτεχνίας.
Το ραγισμένο φλιτζάνι που οδηγεί στο ράγισμα της μνήμης, το τρένο που σηματοδοτεί την έναρξη ποικίλων πικρών συναισθημάτων, οι πατάτες που ως το κύριο φτωχικό γεύμα εκείνης της γενιάς, γίνεται σύμβολο της ανέχειας, τα δέματα με την αγάπη και το κατιτίς από υλική παρηγοριά, αποτελούν στο κείμενο της Έλενας «ομιλούντα πράγματα» που, δίχως φλυαρία αποτυπώ-νουν σκέψεις, νοσταλγία, απελπισία, φόβο για το άγνωστο, αποδεικνύοντας πως ο θεός των μικρών πραγμάτων είναι αυτός που κάνει τα μεγαλύτερα θαύματα στο λογοτεχνικό γίγνεσθαι.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με
πρώτη ύλη την ιστορία ιδωμένη μέσα απ’ τον πρίσμα των πρωταγωνιστών της, δηλαδή
των καθημερινών ανθρώπων. Είναι ένα ντοκουμέντο με στοιχεία επώδυνου
Αντερ-σενικού παραμυθιού, μετουσιώνοντας την τεχνική του παιδικού βιβλίου στην
ύλη εκείνη που απαιτείται για να σαγηνεύσει και το μυαλό των ενηλίκων.
Γκασταρμπάιτερ
Έλενα Αρτζανίδου
Εκδόσεις Manus Scripta
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου